Uwaga, uwaga - recenzja będzie długa, ale mam nadzieję, że bardzo rozswietli
pewne kontrowersyjne kwestie wszystkim tym, którzy są jak dotąd skonfudowani i
nie wiedza z jakim obrazem maja do czynienia. Innymi słowy, czy jest to gniot i
klapa, czy tez cos bliskie arcydziełu.

Dziwią mnie ludzie, którzy piszą w stylu " godzina bezsensownego biegania po
lesie ", " smiech na sali, że jaguar nie dogonił biegnącego człowieka ", " Gibson to
jakiś typ sado-macho, potrafi tylko filmować patroszone bebechy ".

Jesli oglądaliscie Gibsonowskiego " Patriotę ", to już macie pewnego rodzaju
porównanie. Pamietacie scene w której Gibson sam rozprawia się z plutonem
żołnierzy z tomahawkiem w ręku? Cały pościg za Łapą Jaguara - głównym bohaterem
Apocalypto, przypomina mi właśnie ta scenę. Oto jednostka pozornie skazana na
porażkę, stawia czoło znacznie liczniejszej grupie wrogów. Pościg ten budzi
wiele skojarzeń również z " Predatorem ", który to film był przecież porcją
znakomitego kinem akcji. Co z tego, że po dokładniejszym zanalizowaniu widzimy,
że splot szczęśliwych wypadków jakie przytrafiaja się podczas ucieczki
głównemu bohaterowi jest własciwie niemożliwy do zaistnienia. Owszem jest, ale
mnie to bynajmniej niezbyt obchodzi ( teraz jeden mały test: wyobraź sobie, że
słyszy o takim zbiegu przypadków osoba bardzo religijna. ona nazwie je cudem ).
Ci, którzy film krytykuja śmieją się na przykład z tego, że Łapa Jaguara wygłasza banalną kwestię " to moj las, polował tu mój ojciec, polowałem ja, polowani będą moi synowie ". Jest to pewien symbol - człowiek ze ściganego staje się mysliwym. Ten ktoś, kto się smieje nie zdaje
sobie też najprawdopodobniej sprawy jakiej wewnętzrnej siły dodaje takie
przemówienie ( inna sprawa, że Gibson się w takim heroizmie lubuje ).

Pomyślałam dziś rano jeszcze raz o tym filmie. Próbowałam postawić się w
sytuacji głównego bohatera, wyobrazić sobie, że jestem tam. I po prostu zadrżały
mi nogi. Ktoś powie: okrucieństwo i barbarzyństwo. Przypomnę więc, ze Aztekowie
nie torturowali i nie mordowali jeńców z czystego okrucieństwa;
najprawdopodobniej wyższe klasy były kanibalami z powodu braku
wysokowartościowego biłaka w tamtych stronach. Oczywiście nie mniejszą rolę
pełniły względy rytualno-religijne. Nie podoba mi się wykreowane miasto, cały lud zamieszkujący nie jest realny. Jest jakimś tworem ze snu, ogarniętym transem i zbiorową hipnozą. A może właśnie tak widza go Łapa Jaguara i jego pobratymcy, dla których jest to doświadczenie
wstrząsające - po całym życiu spędzonym w dżungli dostają się wreszcie do
miejsca, o istnieniu którego nawet nie marzyli. Doświadczenie to jest dla nich
czyms nierealnym. Bylo to dla nich cos podobnego, jak dla XVI wiecznego chłopa polskiego wyprawa w czasie do dzisiejszej Warszawy.

Nie wiem również, dlaczego pisze się, ze film jest o kulturze Majów ? Ten film w
ogóle nie jest o kulturze. Nie wiem nawet czy to Majowie. jedyną rzeczą, która
mi na to wskazuje jest pojawiające sie w filmie imię boga. Cała obrzędowość
wygląda raczej na Aztecką.

Barbarzyństwo, okrucieństwo, skrzywienie psychiczne Gibsona ? A niby dlaczego
niektórzy tak twierdzą ? Ten film MUSIAŁ TAKI BYĆ. Z powodów podanych dwa
akapity wyzej. Tak po prostu wyciagało się serce, tak wyglądał człowiek po
ciosie maczugą, tak zrzucano bezgłowe kadłuby po schodach świątyń. Dlaczego to
fałszować i wygładzać ( dodam tu jeszcze, ze i dla mnie niektóre momenty były
trudne do obejrzenia ) ? Po prostu musiał, żeby podkreślić specyfikę tamtych
czasów w tamtym świecie. Ale nie tylko tam. W ówczesnej Europie było dokładnie
tak samo. Powiem więcej: kiedy Hiszpanie przybyli do Tenochtitlan zobaczyli byc
może największe miasto w ówczesnym świecie. największe ówczesne miasto Europy -
chyab Sevilla, miało podówczas ok. 180 000 mieszkańców, Tenochtitlan miało mieć
około 300 000, mialo kanalizację i akwedukty o których cała, calusieńka zacofana
wówczas Europa mogła pomarzyć. Wiecej: adwedukty i kanalizacja istniały nie
tylko w stolicy Azteków. I najprawdopodobniej nie panoszyły się w mieście
Tenocha przysłowiowe bród, smród i ubóstwo, jak miało to miejsce jak Europa
długa i szeroka. Najłatwiej powiedzieć, że tamte ludy musiały być barbarzyńskie
i okrutne, zapominając w ogóle o przeszłości własnej kultury. I o naturze
ludzkiej, a precyzyjniej rzecz ujmując: niemałej części gatunku ludzkiego.

Acha, niektórzy jeszcze dziwią się jak to możliwe, że nasz główny bohater biegł,
biegł, biegł i biegł. Cóż, nietrudno takie wnioski wyciągać kiedy siedzi się
przed komputerem, a ostatni raz biegało pewnie w podstawówce. Tak się jednak
składa, że np. gońcowie Inków byli niesamowicie wytrzymali, szybcy i sprawni (a
biegali na trasach o których się Europejczykom nie śniło - jeden z kronikarzy
Hiszpańskich pisze, że drogi Inków miały ponad 5000 km długości i były zbudowane
genialnie. ówczesny cesarz hiszpański Karol, miał trudności ze zbudowaniem drogi
długiej na 1000 kilometrów, a do tego była ona znacznie gorszej jakości),
rzymscy legioniści biegali kilkanaście kilometrów w pełnym rynsztunku, dzisiaj
ludy afrykańskie nie mają z tym również żadnego problemu. Dodatkowo jeszcze Łapa
Jaguara był co najmniej podwójnie zmotywowany do tego żeby przeżyć i żyć, więc
biegł, choć ranny i skazany na śmierć.

Gibson pokazywany jest jako bardzo wierzący katolik. Pod tym względem daleko mi
do niego. Widziałam opinie, że przybycie Hiszpanów jest w tym filmie zwiastunem
odnowy moralnej, jaką niosa biaii przybysze indiańskiemu światu. Podsumuję to
jednym słowem: bzdura. Absolutnie nic w filmie o tym nie świadczy. Powiedziałabym
nawet, że wręcz przeciwnie. Poza tym przybycie białych było dla wszsystkich
szczepów i cywilizacji obu Ameryk wyrokiem śmierci. Nie znam myśli, ani
przekonań Gibsona, ale sądzę, że doskonale on o tym wie.

Jeśli więc szukasz znakomitego kina akcji, w którym istnieją bardzo silne
uczucia miłości, strachu, nienawiści, nadziei ten film jest dla Ciebie. Jeśli
uznajesz tylko Bergmana i rozpatrujesz filmy na poziomie ich zgodności z
rzeczywistością, lub oceniasz prawdopodobieństwo pewnych zdarzeń - daj sobie
spokój. Idź na kebab, zamów sobie pizze, włóż te kilkanaście złotych do
skarpety, daj na radio Maryja, albo idź na " Jak we śnie " na ten przykład. Ja bez
wątpienia mogę obejrzeć go jeszcze raz i nie będę narzekała, że nie trzyma w
napieciu, że nie jest epicki, ani że nic się w nim nie dzieje.